Grodzisko

Rezerwat archeologiczno przyrodniczy położony jest na jednym z polodowcowych wzgórz Wschodniej Wysoczyzny Kaszubskiej, pomiędzy wąwozami dwóch potoków Grodowego raz Babidolskiego, przecinającymi Skarpę Sopocką na zachód od środkowej części obecnej ul. Haffnera. Grodzisko otoczone jest wałem obronnym w kształcie podkowy, a od strony zachodniej zabezpieczała je fosa. Prawdopodobnie w czasie funkcjonowania grodu piaszczysto bagnisty brzeg morza dochodził pod sam gród. W okresie od VIII do połowy IX wieku istniała na tym terenie osada otwarta a następnie powstał warowny gród otoczony wałem drewniano - ziemnym, wzmocnionym kamieniami. Na koronie wału stwierdzono szczątki spalonych konstrukcji drewnianych (palisady), podnoszących obronność grodziska. Przypuszcza się, że był to gród strażniczy, którego zadaniem było kontrolowanie i obserwacja przybrzeżnego pasa morskiego. W czasie swojego istnienia gród trzykrotnie ulegał spaleniu, po czym każdorazowo go odbudowywano. Funkcjonował on w okresie przedpiastowskim, prawdopodobnie do powstania grodu gdańskiego w końcu X wieku. W pierwszej połowie XIX w. pozostałości sopockiego grodu, nazywane wówczas Zamkową Górą (Górskim Zamkiem) budziły zainteresowanie gospodarzy kąpieliska oraz przybywających kuracjuszy. W 1840 r. na opuszczonym Wzgórzu Zamkowym hotelarz J. G. Kreiss zbudował ogródek kawiarniany. Pierwsze sondażowe badania archeologiczne przeprowadził w 1885 r. badacz niemiecki H.Conwentz. Dzięki jego staraniom w 1907 r. obiekt ten wykupiony został od władz miejskich i uznany jako zabytek podlegający ochronie. Wtedy właśnie restaurację i kawiarnię przeniesiono na pobliskie Wzgórze Browarniane (Brauershoehe), działającą do końca drugiej wojny światowej. W 1998 r. w pełni zrekonstruowano umocnienia obronne wraz z bramą oraz zabudowaniami.

źródło: Marek Sperski, Sopot. Przewodnik, Hanna Domańska, Opowieści Sopockich Kamienic, 2005, opracowanie www.dawnysopot.pl

Sopot 1910 r. Urząd Geodezyjny Król. Prus, skala 1: 25 000, tytuł oryginału: 1:25 000, Zoppot. 1910.

Grodzisko na mapie z 1910 r. Grodzisko oznaczone jako Burgvall, z zaznaczonymi skarpami i doliną Potoku Grodowego.

Oliwa i Sopot 1919 r., skala 1: 25 000, tytuł oryginału: Wald - karte vom Ostseebade u. Luftkurorte Oliva und dem Seebade Zoppot Fur seine Besucger entworten vum Verschonerungsverein zu Oliva 1919

Grodzisko na mapie z 1919 r. Na mapie oznaczone jako Górski Zamek (Schlossberg), widoczny jest także nieopodal znajdujący się Dolinny Młyn, oraz droga Schlossbergstr. biegnąca u podnóża grodziska, obecnie ul. Wosia Budzysza

Sopot 1924 r., skala 1: 5000 tytuł oryginału: Zoppot 1924, 1: 5000, Stadtvermessungsamt

Grodzisko na planie Sopotu z 1924 r. Na mapie oznaczone jako Górski Zamek (Schlossberg), z wyraźnie oznaczoną krawędzią skarpy sopockiej i średniowiecznych wałów obronnych.

Plan miasta Sopotu, 1937 r., skala: 1:9000

Grodzisko na planie z okresu międzywojennego, ok. 1937 r. Grodzisko widnieje pod nazwą Górski Zamek (Schlossberg), widoczny także Potok Grodowy, Dolinny Młyn, i nieopodal znajdująca się Willa Stolzenfels