Dworek Polonii Sopockiej

Dworek wzniesiony w ok. 1830 r., zachowujący kształt dawnych wiejskich rezydencji budowanych w tym okresie w Sopocie. Dworek po raz pierwszy uwidoczniony został na planie Stibera z lat 1843 - 1844. Usytuowany przy dawnej ul. Pomorskiej (Al. Niepodległości) i Drodze Gołębiewskiej (ul. 23 Marca), pierwotnie mógł on pełnić funkcję karczmy/ zajazdu na co, jak pisze H. Domańska, wskazywać może również drugi ukazany na planie budynek znajdujący się na parceli o funkcji gospodarczej. Na planie Sauera z 1881 r. budynek ten zostaje niejako wchłonięty przez dworek, który zyskuje w ten sposób dzisiejszy plan litery L. W 1898 r. w dworku znajdowała się już tylko część mieszkalna należąca do rentiera Bogumiła Wiede. Na początku XIX w. właścicielem dworku był min. Fritz Jorck, od którego Polonia Sopocka odkupiła budynek w 1911 r. z przeznaczeniem na siedzibę spółdzielni Konsum Kupiec. Współzałożycielem spółdzielni był znany działacz polonijny A. Chmielewski, a właścicielem dworku i komisu towarowego stał się wtedy Stanisław Nowak. Oprócz niego w 1912 r. mieszkali tu stelmach Rudolf Schwochow, wdowa po policjancie Henrietta Ziglitzki, Józef Flemming oraz Antoni Gdanietz prowadzący komis towarowy. Konsum Kupiec czynny był do 1919 r. W ok. 1920 r. na północnej części parceli dworu powstaje nowa kamienica obecnie posiadająca numer 821. Po pierwszej wojnie światowej właścicielem dworku stał się Wilhelm Winkler, który w latach trzydziestych założył tu przedsiębiorstwo kamieniarskie. Po drugiej wojnie światowej nadal znajdował się tu zakład kamieniarski prowadzony przez rodzinę Błaszaków, który dotrwał do czasów współczesnych.

źródło: Hanna Domańska, Tajemniczy Sopot 2008, A. Mamuszka Kronika Życia Polskiego w Sopocie, opracowanie www.dawnysopot.pl

Plan wsi Sopot z 1830 r. zwany planem Schapera.

Skrzyżowanie ul. Pomorskiej i Drogi Gołębiewskiej na planie z 1830 r. Widoczna zabudowa przy ul. Pomorskiej wraz z Karczmą Sopocką.

Plan wsi Sopot z 1844 r. autorstwa porucznika artylerii Steibera.

Dworek Polonii Sopockiej na planie z 1844 r. Widoczny budynek dworu wraz z zabudowaniami gospodarczymi oraz wyraźnie wydzieloną parcelą. W tym czasie dworek prawdopodobnie pełnił funkcję małego zajazdu.

Plan wsi Sopot z 1881 r. autorstwa Juliusza Sauera.

Dworek Polonii Sopockiej na planie z 1881 r. Widoczne zabudowanie dworu na planie litery L. Od wschodu dworek sąsiaduje z linią kolejową a od południa z Królewskim Urzędem Sądowym.

Plan wsi Sopot z 1895 r. autorstwa L. Boettchera.

Dworek Polonii Sopockiej na planie z 1895 r. Widoczny rozwój zabudowy miejskiej w obrębie skrzyżowania ul. Pomorskiej i Drogi Gołębiewskiej.