|
Zakład Balneologiczny
fotografie: 1 2 3 4 5 6 7 Lokalizacja: ul. Plac Zdrojowy 1
Pierwszy Zakład Balneologiczny został wzniesiony w 1819 r. przez Karla Christopha Wegnera, po północnej stronie obecnego mola. Budynek ciepłych kąpieli wyposażony był w kuchnie do podgrzewania wody oraz dwie drewniane kabiny, w których znajdowały się wanny. Wodę morską przynoszono wiadrami i ogrzewano bez filtrowania. Z tak przygotowanych kąpieli na zmianę korzystały kobiety i mężczyźni, co jak pisze Hanna Domańska, w ówczesnych czasach budziło zgorszenie i sprzeciw kuracjuszy.
Tsytuacja ta zmieniła się wraz z przybyciem do Sopotu francuskiego lekarza, Jeana Georgesa Haffnera, który urządził tutaj nowoczesne kąpielisko lecznicze. W tym celu nabył w 1823 r. od władz gminy teren przylegający do plaży i zbudował tu w 1924 r. nowy zakład kąpielowy. Na zakupionej parceli w późniejszym czasie wzniesiono także willę nazwaną później od nazwiska spadkobierców Haffnera Willą Bottcher oraz Pierwszy Dom Zdrojowy. Nowy budynek ciepłych kąpieli wyposażony był w sześć kabin i wieżę ciśnień, do której odpowiednią pompą oraz rurami doprowadzano wodę morską, podgrzewaną na zewnątrz budynku. Zbiorniki na wodę znajdowały się na drugim piętrze wieży, skąd prowadzono ją rurami z cyny i miedzi do wanien kąpielowych.
Chorych obsługiwał personel kąpielowy mieszkający w zakładzie. Oprócz wanien kuracjusze mieli do dyspozycji natryski, umieszczone w części parterowej wieży. Na szczycie wierzy w 1825 r. ulokowany został zegar wydzwaniający kwadranse. Był tak głośny że słychać go było w całym dolnym Sopocie.
W latach następnych zarówno dr Haffner, jak i jego spadkobiercy modernizowali sukcesywnie zakład. Po śmierci Haffnera i jego żony Reginy Karoliny w 1830 i 1831 r. do Sopotu przybyli synowie Reginy z jej pierwszego małżeństwa: nauczyciel Johann Eduard Bottcher (autor najstarszego przewodnika po Sopocie) oraz kupiec Ernst Adolf Bottcher. Kierowaniem uzdrowiskiem, w tym Zakładem Balneologicznym zajął się Ernst. W 1843 r. budynek zakładu przesunięto na drewnianych rolkach w kierunku Parku Południowego i ustawiono przypuszczalnie w miejscu dzisiejszej jego lokalizacji.
Wobec popularności kąpieli i rosnącej liczby kuracjuszy w 1874 r. powstał nowy, większy budynek, z 26 kabinami, z pomieszczeniami dla chorych, dozorcy, kąpielowego oraz jego rodziny. Według książki adresowej z 1898 r., kąpielowym był wówczas Edwin Pagel. Zakład miał już wtedy 28 kabin z wannami ceramicznymi oraz drewnianymi, a wodę tłoczyły maszyny parowe. W 1885 r. zbudowano w pobliżu zakładu gazownię olejową, stanęła tam również stacja pomp kanalizacyjnych. W 1877 r. budynek skomunalizowano.
Wobec uzyskania przez Sopot praw miejskich, uzdrowiska i uciążliwości dymiących kominów w 1903 r. zburzono cały kompleks wznosząc w przeciągu 8 miesięcy nowy. Projektantami nowego Zakładu Balneologicznego był Heinrich Dunkel i Paul Puchmüller. Projekt konsultowany był przez specjalną komisję miejską, która oglądała podobne budowle w uzdrowiskach za granicą. Prace budowlane wykonała ekipa architekta Josepha Moschalla, prace rzeźbiarskie (min. syrenę i trytona oraz herb miasta umieszczone nad głównym portalem) Fenzloff, a witraże Ferdynand Mueller z Quedlinburga. We wnętrzu urządzono 48 pomieszczeń, w których oferowano kąpiele: słodkowodne, w podgrzewanej wodzie morskiej, solance z kwasem węglowym, mieszane z otrębami, igliwiem świerkowym itp. W budynku znajdowały się cele książęce, o wyższym standardzie i cele z wannami dla dzieci. W południowo-wschodnim narożniku budynku umieszczono specjalne sale do kąpieli błotnych w borowinie, a na parterze sale do wypoczynku, masaży oraz kąpieli leczniczych. Zakład otwarty został do użytku 1 sierpnia 1904 r.
W 1912 r. zespołem kąpielowym zarządzał członek, a następnie inspektor komisji Kąpielowej Urzędu Miejskiego. Od lat trzydziestych znajdowała się tu siedziba dyrekcji uzdrowiska. Znajdowały się tu również różne sklepy min. Rosenthala z porcelaną oraz złotniczy, a także znajdowała się tu stacja pomp kanalizacyjnych.
Po drugiej wojnie światowej w Zakładzie Balneologicznym urządzono pralnię miejską. W 1956 r. umieszczono tu szpital reumatologiczny. Obudowany czworoboczną wieżą komin zakładu, z oszkloną galeryjką u szczytu, pełni rolę miejsca widokowego oraz latarni morskiej.
źródło: Hanna Domańska, Opowieści Sopockich Kamienic, 2005, Marek Sperski, Przewodnik. Sopot, opracowanie www.dawnysopot.pl Pokaż lokalizację obiektu na mapie Dawnego Sopotu: Zakład Balneologiczny Latarnia Morska
Molo
ul. Grunwaldzka
 pokaż wszystkie fotografie...
Inne zasoby Dawnego Sopotu związane z lokalizacją Zakład Balneologiczny: Eksponaty znajdujące się w muzeum Dawnego Sopotu (1)
Pokaż wszystkie eksponaty w muzeum odpowiadające adresowi Galeria fotografii Muzeum Dawnego Sopotu (6)
Pokaż wszystkie fotografie w galerii... (6) |
Budynek latarni morskiej, ciepłych kąpieli od strony mola, zdjęcie z ok. 1904 r. (TPS)
Zakład Balneologiczny, widziany od strony parku zdrojowego, zdjęcie wykonane przez Johna Faltina w 1905 r. (DS)
Wejście do Zakładu Balneologicznego od strony zachodniej istniejące do dzisiaj, zdjęcie wykonane przez Johna Faltina w z 1905 r. (KC)
Latarnia morska i zakład balneologiczny, zdjęcie z 1908 r. (TPS)
Zakład Balneologiczny wraz z nieistniejącym północnym wejściem, zdjęcie z ok. 1915 r. (TPS)
Zakład Balneologiczny, porośnięta bluszczem fasada zachodnia, zdjęcie z 1920 r. (TPS)
Zakład Balneologiczny widziany od strony kasyna, zdjęcie z ok. 1920 r.
|
