Do lat dwudziestych XIX w. centrum Sopotu usytuowane było w
okolicach skrzyżowania dzisiejszej ulicy Bohaterów Monte Cassino z aleją Niepodległości.
Tak zwaną dolną wieś, czyli tereny położone poniżej sopockiej skarpy, zajmowały
podmokłe nadmorskie łąki i nieużytki. Jedynie nad samym morzem znajdowała się
niewielka, składająca się z kilku skromnych chat osada rybacka, której początki
sięgały XVII w. Osada ta usytuowana była w dolnym odcinku dzisiejszej ul. Bohaterów
Monte Cassino, dokładnie w miejscu realizowanego obecnie Centrum Haffnera. Po
powstaniu kąpieliska przeniesiona została w rejon ul. Ogrodowej, lecz ślady
jej pierwotnej lokalizacji czytelne były aż do połowy XX w. w postaci nieregularnych
podziałów parceli w tej części miasta oraz zakłócenia przebiegu dolnego odcinka
ul. Bohaterów Monte Cassino.
Nowy rozdział w dziejach Sopotu rozpoczął się w 1823 r. wraz
z założeniem kąpieliska morskiego przez Jana Jerzego Haffnera. Wąska ścieżka,
łącząca do tej pory górną wieś z osadą rybacką, przekształciła się w jedną z
głównych ulic młodego kurortu. W 1824 r. otrzymała ona nazwę Seestraße, czyli
ulicy Morskiej (obecnie ul. Bohaterów Monte Cassino). Droga ta prowadziła prosto
do wybudowanych przez doktora Haffnera obiektów kuracyjnych, wśród których centralne
miejsce zajmował kompleks Domu Kuracyjnego.
Pierwszy Dom Kuracyjny, określany w tekstach z epoki terminem
Salon lub Kursaal, wybudowany został w 1824 r. Był to początkowo niewielki,
parterowy budynek, usytuowany prostopadle do linii brzegowej. W odróżnieniu
od wybudowanego o rok wcześniej Domu Kąpielowego, służącego kąpielom i zabiegom
leczniczym, w Domu Kuracyjnym skupiało się życie towarzyskie młodego kurortu.
Tu odbywały się koncerty, przyjęcia i imprezy rozrywkowe. Oba budynki wystawione
przez Haffnera usytuowane były w okolicach dzisiejszego Skweru Kuracyjnego.
W 1837 r. pierwszy Dom Kuracyjny został podwyższony o jedno
piętro, w którym umieszczono dwanaście skromnych pokoi hotelowych. Według opisów
z 1842 r. na parterze budynku znajdowała się przestronna i jasna sala główna,
służąca jako miejsce zebrań i imprez tanecznych. W sali tej ustawiono statuę
bogini Hygei, pod którą umieszczono łacińską maksymę: Wyleczeni zostaną chorzy,
mający nadzieję na wyleczenie. Na parterze znajdowały się ponadto: buduar, szatnia,
pokój bilardowy, restauracja z cukiernią, wreszcie duża kuchnia i pokój mieszkalny
dzierżawcy obiektu. Z zewnątrz uwagę przyciągała przede wszystkim elewacja południowa,
na całej swej długości wyposażona w obszerny ganek, wsparty na dwunastu drewnianych
kolumnach.
W 1843 r. równolegle do brzegu morskiego, w miejscu przesuniętego
na południe Domu Kąpielowego, wzniesiony został klasycystyczny budynek teatru.
Był to obiekt zbudowany na planie prostokąta, niepodpiwniczony, kryty dwuspadowym
dachem, z piękną kolumnadą od strony morza. Współcześni zachwycali się nie tylko
pięknym położeniem i architekturą teatru, lecz również nowatorskimi rozwiązaniami
konstrukcyjnymi, jakie zastosował budowniczy obiektu, mistrz ciesielski Richau.
Pierwszy spektakl w nowym teatrze odbył się w niedzielę 23 lipca 1843 r.
Odtąd kompleks sopockiego Domu Kuracyjnego składał się z dwóch przylegających
do siebie budynków: "Kursaalu", działającego głównie jako hotel i
restauracja, oraz teatru, w którym odbywały się spektakle i koncerty. Te podstawowe
funkcje powtarzały się w kolejnych sopockich
źródło: Janusz Dargacz, Artykuł opracowany na zlecenie Centrum Haffnera